راهنمای نمونه گیری برخی آزمایشات

رعایت شرایط ناشتایی برای انجام برخی از آزمایشها مانند آزمایش قند خون ناشتا، تست تحمل گلوکز، انسولین، تری گلیسرید، ویتامین D، کلسیم، آهن (Fe)، آنزیم آلکالن فسفاتاز، هورمون رشد، ویتامین B12 و بعضی از آزمایشهای دیگر الزامی  می­باشد، زیرا خوردن غذا می­تواند منجر به تغییر در مقادیر آزمایشهای فوق گردد.

اگر پزشک شما یا همکار ما در آزمایشگاه از شما بخواهند که در وضعیت ناشتا برای انجام آزمایش مراجعه نمایید، لطفاً موارد زیر را رعایت کنید:

  1. هشت ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه برای آزمایش قند ناشتا، هیچ غذا یا آشامیدنی (به جز آب) نخورید. این مدت زمان ناشتایی، توصیه شده در شب می­باشد که فعالیتهای بدن به حداقل می­رسد و در این حالت بیمار در شرایط مناسب نمونه گیری در صبح قرار خواهد گرفت.
  2. درصورتیکه آزمایشهای مربوط به چربی های خون مثل تری گلیسرید برای شما درخواست شده باشد، مدت زمان ناشتایی 12-10 ساعت است.
  3. از نوشیدن آب میوه، چای و قهوه در طول ناشتایی خودداری کنید. نوشیدن آب بلامانع است، مگر آنکه توسط پزشک تذکر داده شده باشد.
  4. درطول مدت ناشتایی از مصرف دخانیات، جویدن آدامس، تمرین بدنی و ورزش پرهیز نمایید. این موارد ممکن است منجر به تحریک سیستم گوارش و عضلانی و تغییر در نتایج آزمایش شود.
  5. بعد از نمونه گیری شما می­توانید رژیم غذایی عادی و فعالیت روزانه خود را شروع کنید.
  6. برای آزمایش VMA ادرار 24 ساعته لازم است از 3 روز قبل از انجام آزمایش از مصرف مواد غذایی مثل قهوه، وانیل، شکلات، موز و کاکائو خودداری گردد.
  7. زمان ناشتایی برای نوزادان به مدت 4 ساعت بعد از آخرین زمان شیردهی است.

هدف:

هدف از جمع آوری نمونه ادرار 24 ساعته اندازه گیری و ارزیابی میزان دفع مواد مختلف (مانند پروتئین، کراتینین، کلسیم و…) در ادرار، طی مدت 24 ساعت

شبانه روز است.

روش جمع آوری:

  1. اولین ادرار خود را رأس ساعت مشخص در صبح دور بریزید.
  2. پس از آن هر بار، تمام ادرار خود را در ظرف مخصوص بریزید.
  3. ریختن ادرار در ظرف را تا 24 ساعت ادامه دهید.
  4. آخرین ادرار خود را روز بعد، درست در همان زمانیکه ادرار صبح روز اول را دور ریخته اید، در داخل ظرف مخصوص بریزید.
  5. ظرف حاوی نمونه را در اسرع وقت به آزمایشگاه منتقل کنید.مثال:نمونه ادرار ساعت 7 صبح روز اول را دور ریخته و نمونه های بعد از آن را (هرچندبار) تاساعت 7 صبح روز بعد در ظرف مخصوص بریزید و ادرار ساعت 7 صبح روز دوم را نیز در ظرف مخصوص بریزید.
  6. بررسی نمائید که نام و نام خانوادگی و شماره بیمار، نوع نمونه، تاریخ و زمان نمونه برداری روی ظرف نوشته شده باشد.
  7. لطفاً درهنگام تحویل نمونه همکاران ما را مطلع فرمائید و نمونه جمع آوری شده را در سرویس بهداشتی قرار دهید.

نکات ایمنی:

  • ظرف مخصوص جمعآوری ادرار 24 ساعته ممکن است دارای مواد نگهدارنده از جمله اسید قوی باشد لذا از تماس آن با دست و پوست پرهیز نمایید.
  • برای آزمایش VMA ادرار 24 ساعته لازم است از 3 روز قبل از انجام آزمایش از مصرف مواد غذایی مثل قهوه، وانیل، شکلات، موز و کاکائوخودداری گردد.

هلیکوباکتر پیلوری شایع ترین موجود ذره بینی است که جوامع انسانی را در بعد جهانی مبتلا به عفونت ساخته و گفته می شود که بیش از 50 درصد از مردم دنیا میزبان این بیماری زا هستند . این میکروب در محل اقامت طویل مدت خود در معده می تواند باعث بیماری هایی بصورت التهاب حاد و مزمن معده ، زخم پپتیک معده و اثنی عشر با عواقب خطرناکشان از جمله خونریزی حاد و مزمن جهاز هاضمه و سرطان معده شود. یکی از آسان‌ترین راه های تشخیص هلیکوباکتر پیلوری انجام یک آزمایش خونی است که می‌تواند پادتن‌ها یا آنتی‌بادی‌هایی را شناسایی کند که در پاسخ به عفونت تشکیل می شوند. علیرغم آسانی انجام آزمایش خون، این شیوه دارای دو محدودیت است:

اول اینکه نمی‌تواند میان یک عفونت فعال که باعث بیماری می‌شود و یک عفونت نهفته که علائمی ایجاد نمی‌کند، تفاوتی قائل شود. دوم اینکه آزمایش خون نمی‌تواند بگوید که آیا درمان باعث معالجه بیماری و ریشه‌کنی باکتری شده است یا نه، چرا که پادتن‌های ضد باکتری مدتها پس از نابودی آن در خون باقی می‌مانند.

آزمایش “تنفسی اوره” یک شیوه سریع، دقیق و ایمن برای شناسایی هلیکوباکتر پیلوری است و از آنجایی که تنها باکتری‌های فعال را شناسایی می‌کند، علاوه بر تشخیص در بررسی میزان تاثیر درمان نیز قابل استفاده می باشد. تست اوره تنفسی بسیار حساس بوده و ویژگی بالایی در مقایسه با تست های سرولوژیک در شناسایی عفونت فعال دارد. این تست برای جمعیت های مختلف شامل بچه ها، زنان باردار و بیمارانی که نمی توانند اندوسکوپی را تحمل کنند استفاده می شود.

آزمایش تنفسی اوره

شرایط مورد نیاز برای انجام آزمایش:

• حد اقل شش ساعت ناشتایی قبل از انجام آزمایش
• عدم مصرف انتی بیوتیک ها ، بیسموت طی چهار هفته قبل از انجام آزمایش
• عدم مصرف داروهای مهار کننده پمپ پروتون مثل امپرازول ، آنتی اسیدها ، مهارکننده های رسپتور هیستامین مثل رانیتیدین ، فاموتیدیدن و سایمتیدین حداقل به مدت یک هفته (پس از مشورت با پزشک معالج)
• عدم استعمال دخانیات یک ساعت قبل از انجام آزمایش

نظر به اینکه انجام آزمایش علی الخصوص آزمایش خون برای کودکان کمی ترسناک به نظر می رسد بر آن شدیم تا با گردهم آوردن چند نکته ساده از این ترس های ناخوداگاه بکاهیم. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که درآزمایشگاه پیوند خون گیری با استفاده از دستگاه رگ یاب (برای پیدا کردن رگ مناسب و جلوگیری از تکرار سوزن زدن) و دستگاه کاهنده درد یا زنبورک (در موارد کودکان و بزرگسالان حساس به سوزن) استفاده می شود. با این وجود برای آنکه روند انجام نمونه برداری از کودک عزیز شما در آرامش و با خاطره ای خوش همراه باشد توجه به نکات زیر می تواند  کمک کننده می باشد.

آگاه سازی کودک از روند آزمایش و نشان دادن حقیقت ماجرا به کودک

برای کودک توضیح دهید که آزمایش او شامل چه چیزهایی است و چه کسی آن را انجام خواهد داد. کودک را برای یک درد کوچک و یا یک آخ مختصر آماده کنید به جای اینکه  به او بگوئید  آزمایش دادن هیچ دردی ندارد، فقط به او بگوئید همکاری کند تا آزمایش او سریع انجام شود و بعد از پایان آزمایش از او تشکر کنید و همکاریش را تحسین نمائید. کودک با دانستن روند خون گیری، احساس نگرانی کمتری خواهد داشت. به او بگویید که: ابتدا یک نوار لاستیکی (گارو) دور دست کودک بسته می شود. در هنگام پیچیدن نوار دور دست، حسی شبیه به فشردن بازو ایجاد می شود. نمونه گیر با کمک پد الکلی محل وارد شدن سوزن را ضد عفونی میکند که احساس سرد شدن پوست  را به دنبال خواهد داشت. پس از وارد کردن سوزن در دست، خون وارد سوزن می شود. کودک ممکن است کمی احساس سوزش داشته باشد مانند یک نیشگون و یا ممکن است اصلاً احساس ناراحتی نکند. پس از اتمام خون گیری، سوزن از دست کودک خارج می شود و روی محل خون گیری چسب مخصوص قرار می گیرد. با او در مورد علت خون گیری و آزمایش خون صحبت کنید. نشان دادن وسایل خون گیری به کودک پیش از انجام آزمایش خون کمک کننده است. می توانید از اسباب بازی های شبیه وسایل پزشکی استفاده کنید. در مورد بیشتر کودکان، بهترین زمان آگاه کردن کودک یک یا دو روز قبل از رفتن به کلینیک و یا آزمایشگاه است.

 پیش بینی زمان آزمایش

 آزمایش کودک را برای زمانی بگذارید که او خسته و گرسنه نیست. بهتر است ابتدا از آزمایشگاه در مورد نیاز به ناشتایی و میزان نمونه موردنیاز سئوال کنید و با وضعیت کودک هماهنگ شوید. قبل از رفتن به آزمایشگاه با کودک یک تمرین انجام دهید و نمونه گیری را برای او تداعی کنید و میزان تکان دادن دستش را چک کنید. به او بگوئید تا 3 بشمارد و بعد نفس خود را خالی کند. کودک با این روش آرامش می گیرد و این کار به پر خون شدن رگ و شل شدن آن کمک می کند.

تسلط والدین بر احساسات خود و حفظ آرامش

 چنانچه نوع نمونه برداری این اجازه را به شما می دهد که کودک را همراهی کنید، می توانید با او باشید. با این حال توجه داشته باشید که واکنش والدین به فضای پر استرس زمان خون گیری، بسیار بر واکنش کودک اثرگذار خواهد بود. اگر مادر، دچار نگرانی و تغییر حالات روحی شود قطعاً نگرانی کودک را دوچندان می کند. بنابراین آرامش والدین به طور حتم باعث کاهش نگرانی کودک خواهد.

منحرف کردن توجه کودک

مشغول کردن کودک  و پرت کردن حواس او در هنگام نمونه برداری با کتابی رنگی، اسباب بازی و یا آواز مورد علاقه معمولاً در مورد اکثر بچه ها موثر می باشد. البته این موضوع به سن کودک نیز بستگی دارد:

  • سنین  12 ماهگی  تا ۲ سالگی: با ساختن حباب و یا اسباب بازی هایی که حرکت می کنند و یا با نور های رنگی و تولید صدا او را مشغول کنید.
  • سنین ۳  تا ۵  سالگی: محبوبترین اسباب بازی کودک را همراه داشته باشید. اسباب بازی هایی که نور و صدا ایجاد می کنند، کمک کننده اند.
  • سنین ۶ تا ۱۲سالگی: باز هم از اسباب بازی هایی که نور و صدا تولید می کنند غافل نشوید. استفاده از بازی های ویدئویی (مخصوصا گوشی های هوشمند و یا تبلت ها کمک بزرگی هستند) و کتاب های “بگرد و پیدا کن” از دیگر راه های مشغول کردن کودک هستند. حباب ساختن یکی از بهترین روش هاست چون علاوه بر مشغول کردن کودک، تنفس عمیق  در هنگام  ساخت هر حباب، به ایجاد آرامش او کمک می کند. تجسم و تصویر سازی ذهنی روش موثر دیگری است. همچنین می توانید برای کودک داستان های کوتاه جذاب و خنده دار تعریف کنید.

استفاده از کلمات محبت آمیز برای کمک به آرامش کودک

از کلماتی که در او اطمینان و آرامش ایجاد می کنند از قبیل صدا کردن نام او با لفظ “عزیزم” استفاده کنید. 

آزمایش ادرار

قبل از آزمایش ادرار به کودک نوشیدنی بدهید. صدای آب نیز می تواند به جاری شدن ادرار کودک کمک کند.

آزمایش مدفوع به منظور تشخیص خونریزی در دستگاه گوارش، تشخیص زودرس سرطان روده بزرگ، رکتوم و پولیپ آدنومایی انجام می گیرد و به طورکلی به عنوان یکی از آزمایشهای غربالگری سرطان روده مطرح می­باشد. بدیهی است درصورت تشخیص زودرس بیماری می­توان اقدامات درمانی سریع و مناسبی برای آن انجام داد.

سالانه تعداد زیادی در اثر ابتلا به سرطان های روده بزرگ و رکتوم جان خود را ازدست می دهند. با این حال این بیماری قابل پیشگیری و درمراحل اولیه قابل درمان است. در صورتی که سن شما بالای 50 سال است و یا دارای سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان کولورکتال و یا پولیپ آدنوماتوز هستید، همین امروز برای انجام این آزمایش اقدام نمایید.

نکته مهم :

لطفاً نام ، نام خانوادگی ،سن بیمار، تاریخ و زمان جمع آوری و نوع نمونه روی ظرف جمع آوری نمونه حتماً  قید گردد.

راهنمایی ها / احتیاطات غذایی وداروئی
پزشک معالج شما دستور انجام آزمایشهایی را برای شما داده است که نیاز است محدودیتهای غذایی و دارویی خاصی را قبل و درخلال آزمایش مربوطه رعایت نمایید.

سه روزقبل و در زمان جمع آوری نمونه مدفوع ازخوردن مواد زیرخودداری نمایید:

•  جگر،گوشت گاو،خوک،بره(گوسفند)
•  انواع خربزه (هندوانه) ،گرمک، طالبی ، شلغم ،گل کلم، تربچه و ترب ،کلم بروکلی، خیار ،ترب کوهی(ریشه خردل) ،هویج.
•  میوه ها وعصاره های ترش مزه(لیموترش)

شمامیتوانید بطورمتعادل ازموادغذایی زیرمیل نمایید:

•  مقادیر کمی ازمرغ خوب پخته شده (جوجه) ، بوقلمون یا ماهی
•  مقادیردلخواه ازسبزیجات (خام یاپخته ، به استثتاء مواردی که قبلاً ذکرگردید)

•  محصولات حاوی الیاف (فیبر) و سبوس زیاد نظیرغلات وحبوبات،بادام زمینی (پسته شامی)یا ذرت بو داده

 •  میوه هایی نظیرآلوخشک،آلو،گوجه سبز،کشمش پلویی،انگور،سیب یا موز

•  نکته مهم : درمورد قطع نمودن داروهای تجویز شده قبلاً با پزشک معالج خود مشورت نمایید
•  به مدت هفت روزقبل و درخلال جمع آوری نمونه مدفوع ازمصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن ، ناپروکسن ،یامقادیر بیش از325میلی گرم آسپیرین درروزخودداری نمایید.
•  به مقدار نیاز میتوان استامینوفن استفاده نمود.
•  برای سه روز قبل و در زمان جمع آوری نمونه بیش از250 میلی گرم ویتامینC ازطریق قرص های ویتامین و قرص آهن مصرف نشود،همچنین ازخوردن میوه ها و عصاره های ترش مزه خودداری گردد.

همچنین توجه فرمائید که:
•  7 روزقبل و در دوره جمع آوری نمونه ازمصرف الکل اجتناب گردد.
•  درصورت خونریزی ازهموروئید یا وجود خون در ادرار(درهنگام ادرارنمودن) جمع آوری نمونه صورت نگیرد.
•  درهنگام یا دوره خونریزی قاعدگی(پریود)خانم ها تازمان قطع و متوقف شدن خونریزی،نمونه گیری صورت نگیرد.